Polski
- Szczegóły
- Autor: Redaktor
Rozstrzygnięcie 12. Edycji Nagrody im. Jana Jędrzejewicza
Laureat:
- Przemysław Dominas, Centralna kolej transandyjska Callao – Lima – La Oroya. Dzieło polskiego inżyniera Ernesta Malinowskiego, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Instytut Polonika, Łódź 2023.
Wyróżnienia:
- Marian Chachaj, Mikołaj Kopernik czasy studenckie. Kraków, Bolonia, Rzym, Padwa i Ferrara (1491–1503). Miejsca – ludzie – książki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
- Piotr Rataj, Rozwój elektrotechniki we Lwowie do 1914 roku, Instytut Historii Nauki PAN, ASPRA-JR, Warszawa 2023.
Wyróżnienie specjalne
- Piotr Hübner, Encyklopedia polskiej nauki akademickiej, t. 1–3, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
KSIĄŻKI ZGŁOSZONE DO NAGRODY W 2024 ROKU
Banaszek, Tadeusz. Budownictwo wojskowe między Wisłą a Pilicą w XIX–XXI wieku, Księżny Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2023.
Baranowska-Fietkiewicz, Anna; Łopuski, Lech. Zegary i zegarki w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk 2023.
Bartczak, Anna. Szkolnictwo dla mniejszości narodowych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1991, Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie, Instytut Pamięci Narodowej, Szczecin 2023.
Biliński, Piotr. Adam Vetulani (1901–1976). Historyk prawa polskiego i kanonicznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2023.
Bochenek, Mirosław. Mikołaj Kopernik czy Thomas Gresham? O historii i dyspucie wokół prawa gorszego pieniądza, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Bondecka-Krzykowska, Izabela. O przedmiocie badań informatyki. Studium filozoficzne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2023.
Boroda, Krzysztof. Pojemność miar nasypnych w XVI-wiecznej Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2023.
Byzdra-Kusz, Paulina. Stanisław Łoś (1890–1974). Życie i działalność akademicka w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Wydawnictwo KUL, Lublin 2023.
Chachaj, Marian. Mikołaj Kopernik czasy studenckie. Kraków, Bolonia, Rzym, Padwa i Ferrara (1491–1503). Miejsca – ludzie – książki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Ćwikła, Marek. Elektryfikacja warszawskiego węzła kolejowego PKP 1933–1950, Księżny Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2023.
Dominas, Przemysław. Centralna kolej transandyjska Callao – Lima – La Oroya. Dzieło polskiego inżyniera Ernesta Malinowskiego, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2023.
Drozda, Łukasz. Dziury w ziemi. Patodeweloperka w Polsce, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2023.
Fic, Maciej. „Rzecznik historii rewolucyjnej” Henryka Rechowicza (1929–2004) życie publiczne i naukowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2023.
Girzyński, Zbigniew i in. (red.). Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Golon, Mirosław; Karczewski, Dariusz. Elbląg 1970–1981. Opór wobec władzy komunistycznej, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Gołębiewska, Joanna. Wielka Wojna (1914–1918) na ziemiach polskich. Pamięć i przekazy kobiecie, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Gołębiowski, Dariusz. Niekończąca się reforma. Polska szkoła na łamach tygodników opinii 1989–2019, Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski, Opole 2023.
Górski, Janusz (red.). Orzeł Biały. Dzieje herbu Polski, t. 1 cz. 1-2, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Górski, Janusz (red.). Orzeł Biały. Studia nad herbem Polski, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Grabowska-Pieńkosz, Dorota. Towarzystwo Pedagogiczne (1868–1921). Założenia ideowe – przemiany organizacyjne i programowe – główne kierunki prac oświatowych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Hajscewicz-Zimek, Ilona Anna. Wyrównywanie szans edukacyjnych w polskim systemie oświaty. Studium prawne w 250. rocznicę powołania Komisji Edukacji Narodowej, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Hübner, Piotr. Encyklopedia polskiej nauki akademickiej, t. 1–3, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Iwaszkiewicz, Maja. Sekrety alchemii. Eliksiry, homunkulusy i kamień filozofów na usługach władców, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2023.
Jackowski, Antoni. Przez życie z geografią, Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Kraków-Warszawa 2023.
Janiszewski, Paweł. Mroczna Selene. Magiczny rytuał sprowadzania księżyca z niebios w epoce antycznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2023.
Jazdon, Artur. „W bezpiecznym żyjesz kraju”. Polskie książki, prasa i biblioteki Poznania lat Wielkiej Wojny, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań 2023.
Jurszo, Robert. Spotkania z nagą małpą. Opowieści o zwierzętach, Filtry Wydawnictwo, Warszawa 2023.
Karczewski, Dariusz (red.). Królewska gra. Szachy w historii i kulturze, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Kłaczkow, Jarosław. Z indeksem przez świat. Studenckie lata Andrzeja Wantuły (1925–1931), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Komorowska, Magdalena. Piotrkowczykowie. Z dziejów drukarstwa krakowskiego przełomu XVI i XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2023.
Kondracki, Tadeusz. Grupa ścigaczy Polskiej Marynarki Wojennej na wodach brytyjskich, Instytut Historii PAN, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, Warszawa 2023.
Kreft, Jan. Władza misjonarzy. Zmierzch i świt świeckiej religii w Dolinie Krzemowej, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2023.
Kupś, Tomasz; Usakiewicz, Joanna; Viliūnas, Dalius. Johann Heinrich Abicht – filozof wileński. Działalność naukowa i dydaktyczna (1804–1816). Badania i źródła, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Linke, Waldemar (red.); Dominika, Budzanowska-Weglenda (tłum.). Stanisława Grzepskiego (1524–1570) „De multiplici siclo et talento Hebraico”. Polska egzegeza renesansowa wobec nauki europejskiej. Wstęp, tekst, przekład, komentarz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2023.
Lisowski, Arkadiusz. Ewolucja techniki operacyjnej cięcia cesarskiego, Wydawnictwo Cicer, Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie, Leszno 2023.
Ługowski, Piotr. Siedlce w kręgu sztuki. Artyści i ich dzieła, Miejska Biblioteka Publiczna, Siedlce 2023.
Malinowski, Witold. Położnictwo wczoraj i dziś. Historia cięcia cesarskiego, Wydawnictwo Naukowe Akademii Mazowieckiej w Płocku, Płock 2023.
Mikoś, Tadeusz; Szumiński, Andrzej; Tajduś, Antoni; Karczewski, Jerzy; Kwiatkowska-Kopka, Beata. AGH na ratunek Smoczej Jamie. Udział Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w ratowaniu podziemnego zabytku. 60 lat badań i doświadczeń zespołów naukowych AGH w zakresie kompleksowych prac badawczo-zabezpieczających Smoczą Jamę pod Zamkiem Królewskim na Wawelu, Wydawnictwa AGH, Kraków 2023.
Mordyński, Krzysztof. Godło Uniwersytetu Warszawskiego. Dzieje symbolu na pieczęciach uczelni ze zbiorów Muzeum UW, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2023.
Nabokina, Anastasia. Pragnienie tańca. Sztuka ruchu w kulturze rosyjskiego srebrnego wieku i jej konteksty psychoanalityczne, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2023.
Okniński, Witold. Leczyli nie tylko siedlczan. Słownik biograficzny siedleckich lekarzy XX wieku, Miejska Biblioteka Publiczna, Siedlce 2023.
Omilanowska-Kiljańczyk, Małgorzata. Marian Lalewicz architekt petersbursko-warszawski, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika, Warszawa 2023.
Palmirski, Tomasz; Hilman, Krzysztof; Sorka, Kamil. Kodeks Justyniański, t. 3, Księgi 6–8, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Pałasz-Rutkowska, Ewa. Dzieje kultury japońskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023.
Potrzuski, Kamil. Infrastruktura sportowa międzywojennej Warszawy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2023.
Poźniak, Grzegorz. Johann Mathias Vinzenz Haas (1812–1899). Działalność organmistrzowska na Opolszczyźnie. Studium źródłoznawcze na podstawie zbiorów Archiwum Państwowego w Opolu, Sindruk-DIMK, Diecezjalny Instytut Muzyki Kościelnej, Opole 2023.
Prarat, Maciej. Młyny wodne, wiatraki i kieraty w XIX i 1. połowie XX w. na terenie Pomorza (w granicach dawnych Prus Zachodnich). Technika i architektura, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Rataj, Piotr. Rozwój elektrotechniki we Lwowie do 1914 roku, Instytut Historii Nauki PAN, Aspra-JR, Warszawa 2023.
Roszak, Stanisław; Wieczorek, Agnieszka. Mikołaj Kopernik. Życie po życiu, „osiemnastowieczne kręgi pamięci”, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2023.
Rybińska-Bielecka, Aleksandra. Wojskowa służba zdrowia Okręgu Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź w latach 1921–1939, Instytut Pamięci Narodowej, Łódź–Warszawa 2023.
Semadeni, Zbigniew. Różne oblicza matematyki. Matematyka z historycznego, ontogenetycznego i filozoficznego punktu widzenia, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernikaj, Toruń 2023.
Stobiecki, Rafał; Siewierski, Tomasz. Zamiast pamiętnika. Rozmowy o historii, rybach i nie tylko, Instytut Historii Nauki PAN, Aspra-JR, Warszawa 2023.
Szewczyk, Jarosław. Dawne lub nietypowe tworzywa architektury. Surowce, materiały i wyroby budowlane oraz środki służące konserwacji budowli. Monografia encyklopedyczna, t. 1, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2023
Szydłowska, Agata. Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2023.
Ślusarczyk, Wojciech. Apteka „Pod Łabędziem” w Bydgoszczy. Genius loci – tradycje – perspektywy, Wydawnictwo Episteme, Lublin 2023.
Średniawa, Bronisława. Isambard Kingdom Brunel i jego wielkie dzieła. Inżynier wiktoriańskiej Anglii. Wizjoner, tytan pracy, perfekcjonista, Bronisława Średniawa, Kraków 2023.
Tarwacka, Anna. Kancelaria Impossibilia na tropie, cz. 1, Instytut De Republica, Warszawa 2023.
Trzciński, Stanisław. Zarażeni dźwiękiem. Rynek muzyczny w czasach sztucznej inteligencji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023.
Warońska-Gęsiarz, Joanna. Bruno Winawer. Między nauką a teatrem, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2023.
Wasiewicz, Jan. Wóz Drzymałów pod szwedzkim zaborem. Transdyscyplinarne badania pamięcioznawcze nad chłopskim dziedzictwem. Księgi wtóre, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2023.
Wichrowska, Elżbieta Z. Zapisy codzienności... O dziewiętnastowiecznych dziennikach choroby i osobistych szkicownikach malarskich, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2023.
Zawadzki, Robert K. (oprac.). Wprowadzenie do Traktatu o sferze Johna z Holywood. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza, Częstochowa 2023.
Zobel, Henryk; Alkhafaji, Thakaa. Mosty stalowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023.
NAGRODA im. JANA JĘDRZEJEWICZA DLA NAJLEPSZEJ KSIĄŻKI POŚWIĘCONEJ HISTORII NAUKI I TECHNIKI
Żyjący i pracujący w Płońsku Jan Jędrzejewicz (1835–1887), lekarz i astronom, był uczonym cenionym na arenie międzynarodowej i wybitnym popularyzatorem nauki, autorem Kosmografii, wydanej w 1886 roku nakładem Kasy im. Józefa Mianowskiego. Pragnąc uhonorować i spopularyzować tę ważną w dziejach polskiej nauki postać, jak również propagować polskie piśmiennictwo na temat dziejów nauki i techniki, dwie instytucje, Komitet Historii Nauki i Techniki PAN oraz Kasa im. Józefa Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki, zwróciły się do Burmistrza i Rady Miejskiej w Płońsku z propozycją utworzenia cyklicznej Nagrody im. Jana Jędrzejewicza. Pomysł ten spotkał się z życzliwym przyjęciem i 24 stycznia 2013 roku Rada Miejska w Płońsku podjęła uchwałę o ustanowieniu corocznej Nagrody im. Jana Jędrzejewicza dla najlepszej książki poświęconej historii nauki i techniki, wydanej w roku poprzedzającym wręczenie Nagrody. Wysokość Nagrody, która po raz pierwszy została przyznana w 2013 roku, wynosi 10 tys. zł netto. Laureata Nagrody wyłania siedmioosobowa Kapituła, powołana przez Komitet Historii Nauki i Techniki PAN, Kasę im. Józefa Mianowskiego i Burmistrza Miasta Płońska. Wniosek o przyznanie Nagrody mogą zgłaszać przedstawiciele polskiego środowiska naukowego i kulturalnego oraz wydawnictwa, nadsyłając dwa egzemplarze książki wraz z krótkim uzasadnieniem do siedziby Kasy im. Józefa Mianowskiego (więcej informacji w regulaminie Nagrody).
Regulamin Nagrody im. Jana Jędrzejewicza (do pobrania)
Kontakt: dr Justyna Rogińska, Sekretarz Kapituły Nagrody im. Jana Jędrzejewicza,
JAN WALERY JĘDRZEJEWICZ (14 IV 1835, Warszawa – 19 XII 1887, Płońsk), astronom, lekarz. Syn Jana, adwokata, i Ewy Konarzewskiej. Po ukończeniu w 1852 roku warszawskiego gimnazjum realnego rozpoczął studia na Wydziale Architektury Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Porzucił je jednak i ostatecznie w latach 1856–1861 studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Moskiewskiego (utrzymując się z korepetycji i lekcji muzyki). Po studiach odbył podróż naukową po Europie, a po powrocie otworzył w 1862 roku praktykę lekarską w Płońsku. Stopniowo gromadził instrumentarium astronomiczne i meteorologiczne. W latach 1872–1875 uruchomił w Płońsku prywatne obserwatorium astronomiczne, którego głównym instrumentem był zakupiony u Steinheila ewkatoriał z obiektywem o średnicy 162 mm, oraz stację meteorologiczną. W 1883 roku uzupełnił wyposażenie obserwatorium refraktorem Cooke’a o średnicy 140 mm.
Najważniejszym wkładem w astronomię są jego obserwacje gwiazd podwójnych, prowadzone od 17 VI 1876 do 4 XI 1887 roku; ich wyniki weszły w skład A General Catalogue of Double Stars Within 121° of the North Pole S. W. Burnhama (Carnegie Institution of Washington, 1906). Rezultaty swoich spostrzeżeń publikował w „Astronomische Nachrichten”, a w „Vierteljahrschrift der Astronomischen Gesellschaft” umieszczał regularnie sprawozdzania z działalności obserwatorium. Opracowywał również i publikował gromadzone przez siebie dane meteorologiczne za lata 1875–1887, poszukując związków między warunkami pogodowymi i pojawianiem się niektórych chorób. Był jednym z najwybitniejszych popularyzatorów nauki swoich czasów: dał wiele odczytów publicznych, umieszczał artykuły w prasie (m.in. „Korespondent Płocki”, „Przyroda i Przemysł”, „Wędrowiec”, „Wszechświat”). W 1886 roku nakładem Kasy im. Józefa Mianowskiego ukazała się jego Kosmografia, uznawana za najlepszy polski podręcznik astronomii przełomu XIX/XX wieku. Jej drugie wydanie opublikowano w 1907, a wydanie trzecie, reprintowe – w 1980 roku.
Zmarł na tyfus, wypełniając obowiązki lekarza. Wspominając go w 1893 roku w „Kurierze Codziennym”, Bolesław Prus pisał: „Jędrzejewicz nie robił odkryć zdumiewających, bo na to dziś nie wystarczy zapał do nauki ani nawet geniusz, lecz potrzebne są jeszcze pieniądze. Robił jednak badania samodzielne, którymi czcigodne nazwisko zapisał w rocznikach astronomicznych”.
Po śmierci Jędrzejewicza jego obserwatorium, należące do najlepiej wyposażonych na ziemiach polskich, staraniem uczonych warszawskich zostało w 1898 przeniesione do Warszawy i ulokowane na terenie Szkoły Technicznej Wawelberga i Rotwanda. Obserwatorium nadano im. Jana Jędrzejewicza.
Jarosław Włodarczyk
Przewodniczący Kapituły Nagrody im. Jana Jędrzejewicza
KAPITUŁA NAGRODY im. Jana Jędrzejewicza W LATACH 2022–2024
Członkowie kapituły desygnowani przez Komitet Historii Nauki i Techniki PAN
dr hab. prof. UP Katarzyna Dormus, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN
prof. dr hab. Halina Lichocka, Instytut Historii Nauki PAN
dr hab. prof. PAN Zbigniew Tucholski, Instytut Historii Nauki PAN
Członkowie kapituły desygnowani przez Komitet Kasy im. Józefa Mianowskiego
dr hab. prof. PAN Joanna Schiller-Walicka, Instytut Historii Nauki PAN
prof. dr hab. Paweł Strzelecki, Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab. Jarosław Włodarczyk, Instytut Historii Nauki PAN
Przedstawiciel Burmistrza Miasta Płońska
Adam Derdzikowski
EDYCJE NAGRODY W POPRZEDNICH LATACH
- Szczegóły
- Autor: Redaktor
Posiedzenia Komitetu w 2023r.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
13.11.2023
Na spotkaniu Komitetu 13 listopada 2023 Prof. Aleksander Piwek opowiedział O dziejach klasztoru w Oliwie. Dyskutowano nad przyszłością Komitetu w przyszłej kadencji. Ustalono ostatnie spotknie Komitetu bieżącej kadencji na styczeń.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
09.10.2023
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
12.06.2023
Na ostatnim spotkaniu Komitetu w semestrze letnim, 12 czerwca 2023, gościliśmy Dr Friedricha Caina z Wiednia. Wygłosił on wykład zatytułowany Science in Underground. Polish academic research during the World War II.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
15.05.2023
15 maja 2023 odbyło się spotkanie Komitetu, na którym Prof. Jacek Rodzeń i Prof. Paweł Polak wygłosili referat zatytułowany Fizyka w polskiej kulturze umysłowej XIX wieku – na przykładzie recepcji idei entropii.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
03.04.2023
03 kwietnia 2023 odbyło się spotkanie Komitetu, na którym Prof. Marzanna Jagiełło wygłosiła referat zatytułowany Śląski refleks traktatu Herona. Salomon de Caus i wrocławski ogród Laurentiusa.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
27.02.2023
27 lutego 2023 odbyło się spotkanie Komitetu, na którym Prof. Aleksaner Piwek wygłosił referat zatytułowany Dzieje budowy dawnego kościola cysterek w Koszalinie.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
23.01.2023
Pierwsze spotkanie Komitetu w 2023 r. odbyło się 23 stycznia, godz. 12.00. Prof. Wiesław Wójcik wygłosił referat zatytułowany Początek Polskiej Szkoły Matematycznej. Ustalono terminy następnych spotkań: 27.02; 3.04; 15.05; 12.06; 9.10; 13.11.
Posiedzenia Komitetu w 2022r.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
07.11.2022
Pani Dr hab. Iwona Janicka z Uniwersytetu Gdańskiego wygłosiła referat zatytułowany Sina śmierć z Azji. Uwarunkowania walki z epidemiami cholery w północno-zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego w XIX wieku.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
26.09.2022
Pan Michał Górecki z Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza wygłosił refrat zatytułowany Ignacy Łukasiewicz- twórca przemysłu naftowego. Ustalono termin najbliższego spotkania na 7 listopada.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
27.06.2022
Na ostatnim posiedzeniu Komitetu w roku akademickim 2021/22 Dr inż. Waldemar Affelt wygłosił referat na zatytułowany Zabytkowy most z 1857 r. przez Wisłę w Tczewie: burzliwe dzieje i obecny impas rewitalizacji.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
30.05.2022
Prof. Ewa Wyka przedstawiła referat pod tytułem Artefakty nauki w polskich muzeach. Ustalono terminy spotkań Komitetu w semestrze zimowym: 26 września, 31 października, 21 listopada. Wstępnie zaplanowano tematy do poruszenia na tych spotkaniach.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
25.04.2022
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
07.03.2022
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
17.01.2022
Dr inż. Waldemar Affelt przedstawił referat na temat konserwacji zabytkowych budynków drewnianych w Japonii. Ustalono terminy spotkań Komitetu w bieżącym roku akademickim: 7 marca, 25 kwietnia, 30 maja, 27 czerwca.
Posiedzenia Komitetu w 2021r.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
15.11.2021
Prof. Piotr Gerber (Politechnika Wrocławska) przedstawił referat na temat ochrony zabytków techniki, stosowanych kryteriów oraz modeli ochrony dziedzictwa przemysłowego. Przedyskutowano plany Komitetu na przyszły rok, zaplanowano wstępnie pierwsze spotkanie w 2022 r. na 17 stycznia.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
25.10.2021
Prof. Jarosław Włodarczyk wygłosił wykład zatytułowany Astronomia w Londynie Szekspira - badania interdyscyplinarne. Omówiono także XXVI Międzynarodowy Kongres Historii Nauki i Techniki, który odbył się 25-30 lipca w Pradze.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
21.06.2021
Prof. Stanisław Domoradzki poprowadził sesję W 85. rocznicę założenia Księgi Szkockiej we Lwowie. Nagranie z konferencji dostępne jest pod poniższym linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=fHRmp2gbX00
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
10.05.2021
Dr Waldemar Affelt wygłosił wykład Tradycje Stoczni Gdańskiej. Odbyła się dyskusja na temat zabytkowej wartości Stoczni, wyzwań dotyczących jej ochrony i zagospodarowania i możliwościach wykorzystania jej potencjału jako miejsca pamięci historycznej.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
29.03.2021
Prof. Dariusz Iwan z Instytutu i Muzeum Zoologii PAN wygłosił wykład Instytut i Muzeum Zoologii PAN: jego działalność i zbiory. Przedyskutowano potrzebę założenia Narodowego Muzeum Przyrodniczego, a także nowoczesne możliwości wystawiania zbiorów, pozwalające na obcowanie z okazami w przestrzeni wirtualnej, co szczególnie istotne w okresie pandemii.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
22.02.2021
Prof. Maria Stinia wygłosiła wykład pod tytułem Dzieje Katedry i Zakładu Historii Kultury i Oświaty Uniwersytetu Jagiellońskiego. W setną rocznicę powstania. Poza terminami ustalonymi na poprzednim posiedzeniu, zaplanowane wstępnie dodatkowe spotkanie na jesień.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
25.01.2021
Prof. Tomasz Pudłocki wygłosił referat na temat: Filary polsko-amerykańskiej współpracy naukowej, 1918-1939 - Roman Dyboski, Eric P. Kelly i William John Rose. Ustalono terminy i tematy kolejnych spotkań: 22 lutego, 29 marca, 10 maja i 21 czerwca..
Posiedzenia Komitetu w 2020r.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
30.11.2020
Prof. Agnieszka Pietrosiuk wygłosiła wykład pod tytułem Zastosowanie biotechnologii roślin w poszukiwaniu związków o działaniu leczniczym: od laboratorium do pacjenta. Przedyskutowano problem pomijania stanowiska Komitetu w procesie ewaluacji działalności naukowej, w szczególności publikacji.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
02.11.2020
Prof. Julian Dybiec wygłosił wykład pod tytułem Historia narodu, państwa i małych ojczyzn, regionalna.. Omówiono kwestie dotyczące wniosków KHNiT PAN o środki na dofinansowanie wydawnictw i konferencji z funduszu DUN (PAN).
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
05.10.2020
Odbyła się konferencja poświęcona projektowi Manuscripta.pl
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
01.06.2020
Prof. Leszek Zasztowt wygłosił wykład pod tytułem Antropocen, epoka postliberalna, czy neo barbaricum? Prawda i postprawda we współczesnych debatach i miejsce w tym historii i nauki. Kilka uwag metodologicznych na temat chronologii dziejów. Omówiono wybory dwóch nieobjętych jeszcze stanowisk eksperckich. Zdecydowano przeprowadzić rzeczone wybory drogą korespondencyjną w czerwcu.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN (organizacyjne)
11.05.2020
Zatwierdzono plan działania na rok 2020 oraz następujące terminy spotkań: 1 czerwca, 5 października, 2 listopada oraz 30 listopada. Omówiono propozycje działalności w latach 2020-2023. Wybrano dziewięcioro członków specjalistów. Omówiono działalność Sekcji Komitetu oraz wybrano nowych przewodniczących trzech Sekcji: Historii Nauk Ścisłych, Historii Uniwersytetów i Szkolnictwa oraz Historii Nauk Przyrodniczych.
Rozszerzone zebranie Prezydium wraz z innymi członkami Komitetu Historii Nauki i Techniki
04.05.2020
Sprawdzono działanie wideokonferencji online w systemie WEBEX: https://meetingsemea10.webex.
Posiedzenie Prezydium Komitetu Historii Nauki i Techniki
09.03.2020
Przedstawiono plan pracy Komitetu w kadencji 2020-2023, który zostanie przedyskutowany i będzie głosowany na najbliższym zebraniu Komitetu. Ustalono terminy spotkań Komitetu w 2020 roku: 11 maja (zebranie organizacyjne), 1 czerwca, 5 października i 30 listopada 2020 roku.
Posiedzenie Prezydium Komitetu Historii Nauki i Techniki
25.02.2020
Dziekan Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN prof. dr hab. Andrzej Buko wręczył nominacje nowowybranym członkowm Komitetu.
Wybrane zostało prezydium Komitetu w składzie:
Przewodniczący: prof. dr hab. Leszek Zasztowt (Uniwersytet Warszawski)
Wiceprzewodniczący: dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN (Instytut Historii Nauki PAN)
Wiceprzewodniczący: dr hab. Jaromir Jeszke, prof. UAM (Uniwersytet Adama Mickiewicza)
Członek Prezydium: prof. dr hab. Halina Lichocka (Instytut Historii Nauki PAN)
Członek Prezydium: prof. dr hab. Zbigniew Wójcik (em. prof. Muzeum Ziemi PAN)
Członek Prezydium: dr hab. inż. Radosław Tarkowski, prof. PAN (Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN)
Sekretarz Komitetu dr hab. Hubert Kowalski (Uniwersytet Warszawski)
Posiedzenia Komitetu we wcześniejszych latach
14 kwietnia 2016
Posiedzenie otwarte KHNiT PAN z okazji 100-lecia urodzin Aleksandra Gieysztora. Spotkanie w Sali Okrągłego Stołu w Pałacu Staszica w dniu 14 kwietnia 2016.
8 lutego 2016
Sprawozdanie z Konferencji EXACT SCIENCES AND MATHEMATICS IN CENTRAL-EASTERN EUROPE FROM THE MID-XIX CENTURY TILL WW II
W historycznym gmachu Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie w dniach od 11 do 13 czerwca 2015 roku miała miejsce Konferencja Naukowa Exact Sciences and Mathematics in Central-Eastern Europe from the mid-XIX century till WW II.
Konferencję zorganizowali: Komitet Historii Nauki i Techniki PAN, Komisja Historii Nauki PAU oraz Międzynarodowa Akademia Historii Nauki we współpracy z Wydziałem Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Rzeszowskiego, Instytutem Fizyki Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Wydziałem Fizyki, Matematyki i Informatyki Politechniki Krakowskiej, Wydziałem Mechaniczno-Matematycznym Uniwersytetu Iwana Franki we Lwowie oraz Oddziałem Krakowskim Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
Radę Naukową Konferencji stanowili:
- Roman Duda – chairman (Committee for the History of Science and Technology, Polish Academy of Sciences; University of Wrocław);
- Martina Bečvářová (Czech Technical University, Prague);
- Sergey S. Demidov (Russian Academy of Sciences, Moscow);
- Michał Kokowski (The Ludwik and Aleksander Birkenmajer Institute for the History of Science of Polish Academy of Sciences; Commission on the History of Science, Polish Academy of Arts and Sciences);
- Jerzy M. Kreiner (Mt. Suhora Observatory, Institute of Physics, Pedagogical University of Cracow);
- Jan Woleński (Commission on the History of Science, Polish Academy of Arts and Sciences);
- Andrzej Kajetan Wróblewski (University of Warsaw);
- Mykhaylo Zarichnyi (Faculty of Mechanics and Mathematics of the Ivan Franko National University of Lviv).
Komitet programowo-organizacyjny pracował w następującym składzie:
- Stanisław Domoradzki (Committee for the History of Science and Technology, Polish Academy of Sciences); Faculty of Mathematics and Natural Sciences of University of Rzeszów);
- Margaret Stawiska-Friedland (Mathematical Reviews, American Mathematical Society, USA);
- Renata Bujakiewicz-Korońska (Institute of Physics, Pedagogical University of Cracow);
- Jan Koroński (Faculty of Physics, Mathematics and Computer Science of Cracow University of Technology)
W Konferencji wzięło udział prawie pięćdziesięciu naukowców zajmujących się historią nauki, referaty dotyczyły historii następujących dyscyplin: astronomii, chemii, filozofii, fizyki, logiki, matematyki, oświaty i szkół wyższych. Wśród uczestników Konferencji byli przedstawiciele Czech, Polski, Rosji, Ukrainy, Szwecji i USA. Oficjalnym językiem konferencyjnym był język angielski. Uczestników konferencji powitał profesor Andrzej Białas, prezes PAU, w siedzibie PAU przy ul. Sławkowskiej, który w swoim wystąpieniu przypomniał interesujące karty historii instytucji goszczącej uczestników Konferencji.
Jednym z celów Konferencji było stworzenie, jakże ważnej, przestrzeni dla interdyscyplinarnych spotkań historyków nauki. Konferencyjne sesje cieszyły się dużym zainteresowaniem, towarzyszyła im ożywiona dyskusja, wymiana idei i opinii.
Zrealizowany został następujący program Konferencji:
June 11, 2015
Session 1 (10.00-13.10)
Place: Big Assembly Hall, 1st floor
Opening Ceremony. Address by the President of Polish Academy of Sciences and Arts – Professor Andrzej Białas
[1] Roman Duda – The emergence of national mathematical research communities in Central-Eastern Europe
[2] Sergey S. Demidov (Russia) – Mathematics in the Russian world and the World War I
[3] Martina Bečvářová (Czech Republic) – Mathematische Kränzchen in Prag – A forgotten German Mathematical Society
Coffee Break
[4] Renata Bujakiewicz-Korońska, Jan Koroński, Jerzy M. Kreiner – Life and scientific activity of Tadeusz Banachiewicz (1882-1954)
Lunch Break
Session 2 (15.00- 19.05)
Place: Big Assembly Hall, 1st floor
[1] Lech Maligranda (Sweden) – The Lwów School of Mathematics 1918-1939
[2] Roman Sznajder (USA)- Kaczmarz algorithm revisited
[3] Emelie A. Kenney (USA) – Contributions of Polish Emigres to Mathematics in the United States in the Pre-World War II Period
Coffee break
[4] Mykhailo Zarichnyi, Stanisław Domoradzki – On the beginning of topology in Lwów
[5] Lidiya Bazylevych, Ivan Guran, Mykhailo Zarichnyi (Ukraine) – Lwów period of Ulam's mathematical creativity
[6] Helena Durnová (Czech Republic) – Václav Hlavatý: a mathematical career that started in Delft
[7] Oleh Petruk (Ukraine) – Astronomy in the cultural space of Lviv during the century before the Second World War
12 June 2015
9.00 – 10.00 Poster Session
Session 1 (10-13.15)
Place: Big Assembly Hall, 1st floor
[1] B. Novosyadlyj, S. Apunevych (Ukraine) – Astronomical Observatory of Lviv University on the background of historical epochs
[2] Volodymyr Tkachuk (Ukraine)– History of quanta (ideas of the quantum theory at the University of Lviv)
[3] Zofia Gołąb-Meyer – Physics in "A guide for self-studying" by Marian Smoluchowski as well as in textbooks by Władysław Natanson and August Witkowski
Coffee Break
[4] Andrzej Kajetan Wróblewski – Physics in Poland (1918-1939)
[5] Andrij Rovenchak, Olena Kiktyeva (Ukraine) – Physics at the University of Lviv since the turn of the 19th century until the Second World War
Lunch Break
Session 2 (15.00-18.45)
Place: Big Assembly Hall, 1st floor
[1] Roman Mierzecki – Chemistry in Lwów Universities 1850-1939
[2] Kalina Bartnicka – How to study mathematics - a handbook for the first-year students of the University of Warsaw in the interbellum period
[3] Michał Kokowski – A history of Natanson statistics
Coffee Break
[4] Paweł Polak – Philosophy in science – a case of reception of Special and General Relativity in Kraków and Lwów before 1925
[5] Danuta Ciesielska – Alfred Rosenblatt (1880-1947) - Polish and Peruvian mathematician
[6] Zdzisław Pogoda - Some remarks about the origins of differential geometry in Poland
June 13, 2015
8.45 – 9. 15 Poster Session
Session 1 (9.15-12.25)
Place: Room no. 24, ground floor
[1] Jan Woleński – Philosophy of Exact Sciences in Poland in 1918-1939
[2] Lidia Obojska – Jan Sleszyński and the critique of Leśniewski's foundations of mathematics
Coffee Break
[3] Małgorzata Stawiska-Friedland (USA), Stanisław Domoradzki – Distinguished graduates in mathematics of Jagiellonian University in the period 1918-1939
[5] Łukasz A. Turski – Collapse of Science and Mathematics Education in Poland in XX Century and what to do with that
Tuż po zakończeniu obrad uczestnicy Konferencji udali się do przepięknego o tej porze roku Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (Kraków, ul. Kopernika 27), gdzie Państwo prof. dr hab. Alicja Zemanek (Committee for the History of Science and Technology, Polish Academy of Sciences) i prof. dr hab. Bogdan Zemanek pełnili funkcje fascynujących przewodników. Zwiedziliśmy również Muzeum Ogrodu Botanicznego.
W sesji posterowej przedstawiono następujące postery:
Juozas Banionis (Lithuania) – Bishop Antanas Baranauskas (1835-1902) and his experimental research in number theory
Martina Bečvářová (Czech Republic) – The History of Mathematics in the Czech Republic
Martina Bečvářová, Ivan Netuka (Czech Republic) – Karl Löwner and Lipman Bers: Pre-war Prague Mathematicians
Stanisław Domoradzki – Riemann surfaces in Puzyna's monograph: Teorya funkcyj analitycznych
Piotr Flin – Ludwik Silberstein and operator calculus
Zofia Gołąb-Meyer – Marian Smoluchowski's views on women in science
Karolina Karpińska – Teaching thinking in terms of functions - fulfilling the fundamental idea of Merano Programme in the Torun Classic Gymnasium in early twentieth century
Emelie A. Kenney (USA) – Teaching the History of Polish Mathematics in the United States: Opportunities and Challenges
Jan Koroński – Stanisław Kępiński (1867-1908) and his papers in the field of differential equations
Jan Koroński – Stanisław Zaremba (1863-1942) and his results in the field of differential equations
Jan Koroński – A note on the mathematical publications in the Dissertations and Reports of Meetings of the Academy of Arts and Sciences in Cracow in the years 1874-1920
Marta Kosek – Franciszek Leja (1885-1979): a mathematician of Lwów, Warsaw and Kraków
Marta Kosek – Jerzy Neyman (1894-1981): a mathematician and statistician of Kharkov, Warsaw and Berkeley
Marta Kosek – Józef Marcinkiewicz (1910-1940): a Polish mathematician and soldier.
***
Posiedzenie Prezydium Komitetu Historii Nauki i Techniki
24.09.2012
Zebranie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
11.10.2012
Zebrani w I części spotkania odbyli wizytę w Centrum Nauk „Kopernik”, zwiedzając Centrum jako wprowadzenie do dyskusji o upowszechnianiu nauki. Część II zebrania odbyła się w Instytucie Historii Nauki PAN, Pałacu Staszica w Warszawie. Dyskutowano o sprawach bieżących i zagadnieniach, w których Komitet Historii Nauki i Techniki powinien zająć stanowisko. W toku dyskusji zebrani omawiali problemy zagrożenia dla nauki, badań naukowych i popularyzacji wiedzy wynikające z coraz częstszych informacji o zamiarach likwidowania zbiorów naukowych.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
26 listopada 2012 r.
Następnie odbyło się wystąpienie dr. Jana Kozłowskiego (MNiSW) „Polityka Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w dziedzinie upowszechniania nauki", w którym przedstawiono pomysł dokonania inwentarza i statystyk obejmujących instytucje nauki, wykazujących jak działalność polskich instytucji przedstawia się na tle innych krajów.
Ostatnie wystąpienie należało do prof. Jaromira Jeszke (UAM) „Kwestia uznania historii nauki za odrębną dyscyplinę naukową", w którym poruszone została istotna sprawa nieuwzględnienia przez MNiSW historii nauki w kategorii dyscyplin naukowych. Prof. Jeszke przypomniał, że wcześniej zdołano już udokumentować rangę historii nauki. Obecnie należy odnieść się do kategorii „szczegółowości” dyscypliny. Należy także pokazać Ministerstwu ścieżkę kształcenia w zakresie historii nauki. Zadanie polega na ukazaniu w jaki sposób i do jakich obszarów wiedzy będzie ona nawiązywać.
W toku dyskusji poruszano m.in. kwestie upowszechniania nauki – w tym o istotną rolę miłośników nauki, a także szkoły średniej. Podkreślono aspekt ahistoryczności Centrum Nauki „Kopernik” i wynikające z tego problemy. Omówiono także zagadnienia związane z historią nauki w kontekście dyscypliny naukowej.
Posiedzenie Prezydium Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
w dniu 11 lutego 2013 r.
Ustalono, że najbliższe posiedzenie plenarne komitetu odbędzie się 18 marca 2013 r. Następnie prof. Kalina Bartnicka poinformowała zebranych o nieprzyznaniu dotacji na zorganizowanie konferencji międzynarodowej (Recepcja i przepływ idei w naukach ścisłych w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1850-1920), której temat i projekt zgłosili członkowie Sekcji Nauk Ścisłych. Prof. Jarosław Włodarczyk doprowadził do porozumienia pomiędzy Radą Miejską w Płońsku a naszym Komitetem i Kasą im. Mianowskiego o zorganizowaniu konkursu i corocznym nagradzaniu najlepszej książki, w języku polskim, poświęconej historii nauki i techniki. Prof. Bartnicka zaproponowała, aby książkę biograficzną napisaną przez prof. Jerzego Pawłowskiego Stefan Antoni Stobiecki (1859-1944) inżynier i przyrodnik opublikować w serii „Monografii z Historii Nauki i Techniki".
w dniu 18 marca 2013 r.
Na początku zebrani uczcili minutą ciszy pamięć zmarłych Członków Komitetu – prof. dr hab. Andrzeja Bielskiego oraz prof. dr hab. Włodzimierza Zycha. Postanowiono jedno z zebrań plenarnych na jesieni b.r. poświęcić przypomnieniu ich osiągnięć w fizyce.
Następnie prof. Roman Mierzecki omówił sylwetkę i działalność profesora Jana Czochralskiego (1885-1953). Prof. Bartnicka przypomniała, że rok 2013 jest rokiem jubileuszu 240. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Omówiła problemy KEN jako instytucji na tle europejskim i ocenę KEN przez współczesnych. Przypomniała uznanie przez UNESCO archiwum Komisji Edukacji Narodowej za obiekt „Pamięci Świata" w 2007 r. Prof. Jadwiga Garbowska przedstawiła plan pracy całego komitetu i sekcji na rok 2013, który został zaaprobowany. Obejmuje on 4 zebrania plenarne (w tym jedną sesję wyjazdową do Wielkopolski), 2 konferencje (wspólne z innymi organizacjami), w tym jedno poświęcone badaniom ziem wschodnich II RP, wydanie książki o Stefanie Stobieckim. Prof. Jarosław Włodarczyk omówił zasady dorocznej nagrody przyznawanej przez władze miasta Płońska za najlepszą pracę z zakresu historii nauki. Do 7-osobowej kapituły nagrody weszli także przedstawiciele Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
w dniu 2 grudnia 2013 r.
Na początku posiedzenia z inicjatywy prof. Kaliny Bartnickiej uczczono minutą ciszy śp. profesora Konrada Rudnickiego.
W I części posiedzenia odbył się wykład prof. dr hab. Teresy Smółkowej, omawiający naukową metodologię w językoznawstwie. Prelegentka zwróciła uwagę m.in. na szybkie zmiany zachodzące w języku polskim i konieczność ich równie szybkiego obserwowania (np. leksyka świata rzeczywistego a leksyka świata wirtualnego są bardzo różne); uznanie języka prasy jako najbliższego współczesnej leksyce. Prelegentka zapoznała słuchaczy z terminem „pole tematyczne" oznaczający rzeczywistość pozajęzykową, związany z pytaniem: do jakich dziedzin odnosi się leksyka? Prof. Smółkowa zwróciła uwagę, że pożyczki istniały zawsze, jednak obecnie język polski zapożycza słowa wraz z obcymi rdzeniami, bez odzwierciedlenia polskiej interpretacji nazwy (zapożyczenia dokonywane są bez interpretacji). W ten sposób zmienia się sam charakter języka.
5) opracowywanie internetowego słownika języka polskiego.
Po wykładzie nastąpiła dyskusja, którą rozpoczęła prof. Kalina Bartnicka zwracając uwagę, że treść wykładu prof. Smółkowej ściśle wiąże się z zagadnieniami popularyzacji nauki.
W II części Posiedzenia obyła się dyskusja poświęcona bieżącym problemom nauki, w którym prof. Edward Malak zwrócił uwagę na brak funduszy na Narodowe Muzeum Techniki.
Posiedzenie Prezydium Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
w dniu15 stycznia 2014 r.
Poruszono sprawę planowanej sesji wyjazdowej do Lwowa, ustalając wstępnie termin na 2-6 czerwca 2014 r. Prof. Jaromir Jeszke zabrał głos w sprawie opracowania wniosku do Ministerstwa Nauki dotyczącego uznania historii nauki za odrębną dyscyplinę naukową. Na Posiedzeniu obecny był specjalnie zaproszony prof. Edward Malak, który przedstawił problemy Muzeum Techniki.
Posiedzenie Plenarne Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN
w dniu 24 lutego 2014 r.
W I części Posiedzenia prof. dr hab. Józef Szudy z UMK w Toruniu przedstawił sylwetkę śp. prof. Andrzeja Bielskiego omawiając biografię, pracę dydaktyczną i naukową. W II części posiedzenia prelekcję o działalności Rogera Bacona wygłosił dr Marcin Dolecki z Instytut Historii Nauki PAN. Po omówieniu biografii zajął się problemem osiągnięć naukowych Bacona. Przypomniał, że Bacona nazywano „doctor mirabilis" – ponieważ zwrócił uwagę na konieczność stosowania metody eksperymentalnej w badaniach. Dr Dolecki przyznał, że Bacona nie można nazwać wielkim teologiem, natomiast odegrał on wielką rolę w rozwoju nauk eksperymentalnych. Pod koniec obydwu części posiedzenia miała miejsce dyskusja.
III część posiedzenia rozpoczęła profesor Kalina Bartnicka nawiązując do wystąpień pani Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawach nauki, a zwłaszcza humanistyki. Głos zabrała prof. Jadwiga Garbowska, która zrelacjonowała spotkanie w PAN w dn. 6 lutego. Stwierdziła, że podstawowym zadaniem wystąpień jest uzmysłowienie z czym środowisko naukowe może się zgodzić, a co definitywnie będzie negować. Uznała, że mimo, iż nauki społeczne nie produkują bezpośrednich dóbr materialnych, jednak są niezbędne w budowaniu demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. Prof. Bartnicka omawiając teksty związane z wypowiedziami pani Minister Nauki zwróciła uwagę, że schemat w piśmie pani Minister wymagający przemyślenia: „uczeń-student-obywatel" nie objął „badacza" ani „uczonego". Prof. Bartnicka wypowiedziała się także na temat obecnych zasad parametryzacji, szkodliwych dla humanistyki. Poprosiła zebranych o nadsyłanie uwag na temat sytuacji nauki, zwłaszcza humanistyki w ciągu tygodnia.
- Szczegóły
- Autor: Redaktor
Skład prezydium
Kadencja 2020-2023
Przewodniczący: prof. dr hab. Leszek Zasztowt (Uniwersytet Warszawski)
Wiceprzewodniczący: dr hab. Iwona Arabas, prof. PAN (Instytut Historii Nauki PAN)
Wiceprzewodniczący: dr hab. Jaromir Jeszke, prof. UAM (Uniwersytet Adama Mickiewicza)
Sekretarz Komitetu: dr hab. Hubert Kowalski (Uniwersytet Warszawski)
Członek Prezydium: prof. dr hab. Halina Lichocka (Instytut Historii Nauki PAN)
Członek Prezydium: prof. dr hab. Zbigniew Wójcik (em. prof. Muzeum Ziemi PAN)
Członek Prezydium: dr hab. inż. Radosław Tarkowski, prof. PAN (Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN)
- Szczegóły
- Autor: Redaktor
Regulamin Komitetu Historii Nauki i Techniki
Polskiej Akademii Nauk
Uchwalony na zebraniu plenarnym Komitetu
w dniu 14.01.2021 roku [Uchwała nr 1/2021]
- § 1
Niniejszy regulamin Komitetu Historii Nauki i Techniki. Polskiej Akademii Nauk, zwanego w dalszej części regulaminu "Komitetem", uchwalony został na posiedzeniu plenarnym Komitetu w dniu 14.01.2021 roku [uchwała nr 1 /2021] i zatwierdzony przez Prof. S. Filipowicza Wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk w dniu 25.03.2021 r. Komitet działa przy Wydziale I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN.
- § 2
Komitet swym zakresem działania obejmuje historię wszystkich dziedzin nauk: humanistycznych, społecznych, przyrodniczych, ścisłych i technicznych. Kultywuje tradycje rodzimej i światowej myśli naukowej i technicznej, przyczyniając się do poznania genezy i dróg rozwoju osiągniętego dorobku kulturowego oraz lepszego rozumienia współczesności. Komitet jest samorządną reprezentacją dyscypliny historii nauki i techniki służącą integrowaniu uczonych z całego kraju. Komitet pełni funkcje Komitetu Narodowego ds. Współpracy z Międzynarodową Unią Historii i Filozofii Nauki/Oddział Historii Nauki i Techniki (International Union of the History and Philosophy of Science/Division of History of Science and Technology (IUHPS/DHST).
- § 3
Do zadań Komitetu - obok zadań wskazanych w art. 36 ust.1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 roku o Polskiej Akademii Nauk (Dz.U. z 2020 r., poz. 1796) - należy podejmowanie wszelkich działań, służących rozwojowi dyscypliny naukowej reprezentowanej przez Komitet oraz wykorzystanie ich osiągnięć dla dobra kraju, a w szczególności:
- Analiza i ocena stanu nauki oraz wypowiadanie się w sprawach polityki naukowej państwa, szczególnie kierunków rozwoju i priorytetów badawczych w danych dyscyplinach naukowych, reprezentowanych w Komitecie;
- Współdziałanie z organami rządowymi, w szczególności z ministrem właściwym w sprawach szkolnictwa wyższego i nauki, ministrem właściwym w sprawach oświaty i wychowania, Radą Główną Szkolnictwa Wyższego, Polską Komisją Akredytacyjną i Radą Doskonałości Naukowej - w sprawach dotyczących ocen stanu, poziomu, priorytetów badawczych i kierunków rozwoju dyscyplin reprezentowanych przez Komitet;
- Inicjowanie badań, tworzenia i rozwoju placówek naukowych w dyscyplinach reprezentowanych w Komitecie oraz ocena programów badawczych i zakresu działania instytucji naukowych na wniosek nadzorujących te instytucje organów rządowych i władz Polskiej Akademii Nauk;
- Współdziałanie w upowszechnianiu wyników badań i prac naukowych oraz wprowadzaniu do praktyki społecznej i gospodarczej rezultatów badań w dyscyplinach reprezentowanych w Komitecie, organizowanie w tym celu między innymi dyskusji i konferencji naukowych;
- Opracowywanie, na zlecenie organów rządowych, władz Polskiej Akademii Nauk lub z własnej inicjatywy, ekspertyz oraz doradztwo naukowe i przedstawianie opinii naukowych w sprawach objętych zakresem działania Komitetu i zagadnień szczególnie ważnych dla społeczno-gospodarczego i kulturalnego rozwoju kraju;
- Ocena i wypowiadanie się w sprawach poziomu i potrzeb wydawnictw naukowych w zakresie nauk reprezentowanych w Komitecie oraz prowadzenie działalności wydawniczej;
- Analiza i ocena programów nauczania, wypowiadanie się w sprawach kształcenia kadr naukowych oraz prowadzenie działań aktywizujących udział w życiu naukowym kraju i zapewniających rozwój młodej kadry naukowej w dziedzinach objętych zakresem działania Komitetu;
- Inicjowanie i prowadzenie współpracy z międzynarodowymi i zagranicznymi organizacjami i ośrodkami naukowymi oraz pełnienie, zgodnie z Uchwałą Prezydium PAN, funkcji komitetu narodowego ds. współpracy z międzynarodowymi organizacjami naukowymi w dyscyplinach reprezentowanych przez Komitet;
- Powoływanie sekcji krajowych międzynarodowych unii i stowarzyszeń naukowych z zakresu dyscyplin reprezentowanych przez Komitet;
- Opiniowanie kandydatów na członków korespondentów Polskiej Akademii Nauk z zakresu dyscyplin reprezentowanych przez Komitet;
- Zgłaszanie i opiniowanie wniosków do nagród naukowych z zakresu dyscyplin reprezentowanych przez Komitet;
- Współpraca ze specjalistycznymi towarzystwami naukowymi z zakresu dyscyplin reprezentowanych przez Komitet;
- Inne sprawy zlecone przez władze Polskiej Akademii Nauk lub podejmowane z inicjatywy Komitetu.
- § 4
- W skład Komitetu wchodzą specjaliści określonych dziedzin nauki, w zakresie reprezentowanej przez Komitet problematyki naukowej wybierani przez środowisko naukowe dyscyplin reprezentowanych w Komitecie, wybrani zgodnie z Regulaminem trybu wyborów członków i organów komitetów naukowych, stanowiącym załącznik do Uchwały Prezydium Polskiej Akademii Nauk nr 50/2019 z dnia 17 września 2019 r., zmienionego Uchwałą Nr 20/2020 Prezydium Polskiej Akademii Nauk z dnia 19 maja 2020 r., którego tekst jednolity stanowi załącznik do Uchwały nr 21/2020 Prezydium Polskiej Akademii Nauk z dnia 19 maja 2020 r. (zwany dalej: „Regulaminem trybu wyborów członków i organów komitetów naukowych”);
- W skład Komitetu wchodzą ponadto członkowie krajowi Polskiej Akademii Nauk odpowiednich specjalności oraz Akademii Młodych Uczonych, zgłaszający swój udział w pracach Komitetu, lub zapraszani do udziału w pracach Komitetu, przedstawiciele specjalistycznych towarzystw naukowych oraz honorowy przewodniczący Komitetu i Honorowi członkowie Komitetu, powoływani zgodnie z § 5 ust. 3 i 4 niniejszego regulaminu oraz przy uwzględnieniu § 1 ust. 3-5 i 9-10 Regulaminu trybu wyborów członków i organów komitetów naukowych.
- Komitet może powołać do swojego składu specjalistów z zakresu życia naukowego, gospodarczego i społecznego; posiadają oni status członka Komitetu z pełnymi uprawnieniami.
- § 5
- Tryb wyboru członków Komitetu i jego organów określa Regulamin trybu wyborów członków i organów komitetów naukowych.
- Członków Komitetu powołuje Dziekan Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN.
- W Komitecie może zostać powołany tylko jeden honorowy przewodniczący. Honorowy przewodniczący uczestniczy w zebraniach plenarnych Komitetu bez głosu stanowiącego.
- Na wniosek zebrania plenarnego Komitetu, zaakceptowany przez Dziekana Wydziału I PAN, zebranie plenarne Komitetu może, w uznaniu zasług wniesionych w kierowanie pracami i dorobek Komitetu, powołać honorowego przewodniczącego Komitetu.
- Honorowym przewodniczącym Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN może zostać osoba posiadająca szczególne zasługi dla rozwoju dyscypliny historii nauki i techniki i zasłużona dla Komitetu jako Przewodniczący przez co najmniej dwie kadencje.
- Godność honorowego przewodniczącego Komitetu przysługuje dożywotnio.
- Uchwała zebrania plenarnego, dotycząca wyłonienia kandydata na honorowego przewodniczącego, podejmowana jest zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy członków Komitetu.
- Honorowi członkowie Komitetu oraz honorowi przewodniczący Komitetu, wybrani na dotychczasowych zasadach, zachowują swój statut.
- § 6
- Organami Komitetu są:
- Przewodniczący Komitetu,
- Prezydium Komitetu.
- Posiedzenia Prezydium Komitetu oraz zebrań plenarnych odbywają się w Warszawie, w innych miejscowościach w Polsce (na zaproszenie uczelni/wydziałów lub instytutów PAN) lub zdalnie, poprzez wykorzystanie form (narzędzi i technik) elektronicznych (m.in. poczty e-mail, video konferencji, itp.).
- § 7
- Przewodniczący Komitetu zwołuje zebrania Prezydium Komitetu (nie rzadziej niż cztery razy w
roku) i zebrania plenarne (nie rzadziej niż dwa razy w roku) i przewodniczy tym zebraniom; ponadto kieruje bieżącą pracą Komitetu oraz reprezentuje Komitet na zewnątrz. W razie nieobecności przewodniczącego, zastępuje go wskazany przez niego albo, w razie niemożności wskazania, przez Dziekana Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN, zastępca przewodniczącego Komitetu.
- Prezydium Komitetu może realizować swoją pracę także poprzez wykorzystanie form (narzędzi i technik) elektronicznych (m.in. poczty e-mail, video konferencji, itp.).
- Przewodniczący Komitetu zwołuje zebrania plenarne Komitetu (i zebrania Prezydium Komitetu) poprzez powiadomienie członków Komitetu (Prezydium Komitetu) i zainteresowanych osób spoza Komitetu w formie elektronicznej lub papierowej, przesyłając zaproszenie wraz z programem i materiałami na co najmniej 2 tygodnie przed posiedzeniem.
- Posiedzenia Prezydium Komitetu mogą być zwoływane ad hoc, poprzez powiadomienie wszystkich jego członków w formie elektronicznej.
- § 8
- W skład Prezydium Komitetu wchodzą:
1) przewodniczący,
2) jego zastępca lub zastępcy (nie więcej niż dwóch),
3) członkowie wybrani przez zebranie plenarne Komitetu, nie więcej niż 3 osoby;
- Prezydium Komitetu może wybrać jednego ze swoich członków sekretarzem Komitetu.
- W skład Prezydium Komitetu mogą być wybrane i powoływane, zgodnie z ust. 4, 5 i 6, tylko osoby będące członkami Komitetu na daną kadencję.
- Przewodniczącego Komitetu, wybranego na pierwszym zebraniu plenarnym Komitetu w nowej kadencji, powołuje Prezydium Polskiej Akademii Nauk, po przedstawieniu wniosku przez Dziekana Wydziału.
- Zastępców przewodniczącego, sekretarza i członków Prezydium Komitetu - wybranych na zebraniu plenarnym Komitetu - powołuje Dziekan Wydziału I.
- W posiedzeniach Prezydium Komitetu mogą uczestniczyć, bez głosu stanowiącego, honorowy przewodniczący lub członkowie honorowi Komitetu albo przewodniczący komisji, sekcji lub zespołów zadaniowych Komitetu (o ile Komitet utworzył takie jednostki) i redaktorzy naczelni wydawnictw Komitetu oraz przedstawiciele specjalistycznych towarzystw naukowych. Uchwałę w tej sprawie podejmuje i dokonuje wyborów zebranie plenarne Komitetu.
- § 9
- Do zadań Prezydium Komitetu należy kierowanie pracami Komitetu, przygotowywanie projektów uchwał, podejmowanie uchwał we wszystkich istotnych merytorycznie i porządkowo sprawach dotyczących funkcjonowania Komitetu i realizacji jego zadań, przygotowanie planów pracy i sprawozdań z działalności Komitetu, wykonywanie uchwał zebrania plenarnego oraz podejmowanie decyzji w sprawach przekazanych przez zebranie plenarne Komitetu, przez Wydział lub przez Prezydium Polskiej Akademii Nauk, o ile decyzje te nie wymagają zgody zebrania plenarnego Komitetu.
- Do ważności uchwał Prezydium Komitetu wymagana jest zwykła większość głosów przy obecności co najmniej połowy liczby jego członków. W razie równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego zebrania.
- § 10
- Zebrania plenarne Komitetu odbywają się w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż dwa razy w roku.
- Dla ważności uchwał zebrania plenarnego Komitetu wymagana jest zwykła większość głosów, przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków danego organu. W razie równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego.
- § 11
- Dla wykonania ustawowych zadań Komitetu oraz wymienionych w § 3, zebranie plenarne Komitetu może tworzyć, w drodze uchwały zgodnie z 5 pkt. 6-9 Regulaminu trybu wyborów członków i organów komitetów naukowych, wewnętrzne jednostki organizacyjne: komisje, sekcje lub zespoły zadaniowe. Dziekan Wydziału I może zgłosić uwagi lub zastrzeżenia do uchwały w sprawie utworzenia komisji, sekcji czy zespołu zadaniowego (tzw. wewnętrznych jednostek organizacyjnych).
- Członkowie komisji, sekcji lub zespołów zadaniowych są wybierani w drodze uchwały przez zebranie plenarne Komitetu. Przewodniczącego, jego zastępców lub zastępcę oraz sekretarza - o ile ich powołanie jest uzasadnione - komisji, sekcji lub zespołu zadaniowego, powołuje Dziekan Wydziału I.
- W skład komisji lub sekcji Komitetu mogą wchodzić również osoby niebędące członkami Komitetu.
- Jako komisje lub sekcje Komitetu mogą działać sekcje krajowe międzynarodowych unii i stowarzyszeń naukowych z zakresu dyscyplin reprezentowanych przez Komitet. Ich powołanie odbywa się na zasadach określonych w ustawie o Polskiej Akademii Nauk oraz w Statucie Polskiej Akademii Nauk.
- Szczegóły
- Autor: Redaktor
Kadencja 2020-2023
Członkowie:
prof. dr hab. Iwona ARABAS
prof. dr hab. Cezary DOMAŃSKI
prof. dr hab. Stanisław DOMORADZKI
prof. dr hab. Katarzyna DORMUS
prof. dr hab. Julian DYBIEC
prof. dr hab. Marzanna JAGIEŁŁO
prof. dr hab. Jaromir JESZKE
prof. dr hab. Wiesław Andrzej KAMIŃSKI
prof. dr hab. Piotr KÖHLER
prof. dr hab. Bożena KOREDCZUK
prof. dr hab. Hubert KOWALSKI
prof. dr hab. Hanna KRAJEWSKA
prof. dr hab. inż. Jadwiga LASKA
prof. dr hab. Halina Zofia LICHOCKA
prof. dr hab. Anita MAGOWSKA
prof. dr hab. Adam Zygmunt MASSALSKI
prof. dr hab. inż. Bolesław ORŁOWSKI
prof. dr hab. inż. Aleksander PIWEK
prof. dr hab. Bożena PŁONKA-SYROKA
prof. dr hab. Jacek RODZEŃ
prof. dr hab. Zenon ROSKAL
prof. dr hab. Janusz SKOCZYLAS
prof. dr hab. Jerzy SUPADY
prof. dr hab. Mirosław Adam SUPRUNIUK
prof. dr hab. inż. Radosław TARKOWSKI
prof. dr hab. Zbigniew TUCHOLSKI
prof. dr hab. Wiesław WÓJCIK
prof. dr hab. Zbigniew WÓJCIK
prof. dr hab. Leszek ZASZTOWT
prof. dr hab. Alicja ZEMANEK
Eksperci:
dr inż. Waldemar Jerzy AFELT
dr inż. arch. Piotr GERBER
prof. dr hab. Dariusz IWAN
prof. dr hab. Michał KOKOWSKI
prof. dr hab. Joanna PARTYKA
prof. dr hab. Paweł POLAK
prof. dr hab. Jacek SOSZYŃSKI
prof. dr hab. Jan SZUMSKI
prof. dr hab. Ewa WYKA
prof. dr hab. Jarosław WŁODARCZYK
_________________________________________________________________
sekretarz techniczna: Katarzyna BORKOWSKA